Kaligrafia – Strona 11 – Aneta Talaga

Tradycyjne jagodzianki

Kaligrafia, Miniatury, Przepisy, Słodkości2018-07-092022-05-23

„Ty, który stwarzasz jagody
królika z marchewką lato
chrabąszczowe cień wielki
małych liści (…) smutek roślin (…)
ślimaka co zasypia na sześć
miesięcy niezgrabny śnieg co
ma wdzięk większy zanim
zacznie tańczyć serce choćby
na chwilę spraw niech poeci
piszą wiersze prostsze od
wspaniałej poezji”.
Ksiądz Jan Twardowski

Jagoda – szlachetny dar lasu, po który z ukłonem sięgają ludzkie ręce ale również spragnione zwierzęta. Zbieraj ją nieśpiesznie i ciesz się jej smakiem – to jest ten czas. Mała, nieoswojona, lekko kwaśna jagoda użycza swojego aromatu pysznym bułeczkom, zwanym jagodziankami. To subtelna przekąska i słodki podarunek. Posmakuj.

Składniki na 16 jagodzianek

Ciasto drożdżowe:

ok. 550 g mąki pszennej
250 ml letniego mleka
50 g cukru
25 g świeżych drożdży
75 g miękkiego masła
1 płaska łyżeczka soli
1 jajko
skórka starta z połowy cytryny

Nadzienie:

400 g jagód lub borówki amerykańskiej
2 łyżki cukru pudru
1 łyżka mąki

Lukier:

1,5 szklanki pudru
4 łyżki wrzątku

lub kruszonka (rozetrzyj w palcach poniższe składniki):

1/2 szklanki cukru pudru
1/2 szklanki mąki krupczatki
80 g masła

Dodatkowo: 1 jajko, 1 łyżka mleka

Wykonanie

1. Lekko ciepłe mleko wymieszaj z 1 łyżką cukru, pokruszonymi drożdżami i 4 łyżkami mąki. Przykryj ściereczką i odstaw na 15 minut.
2. Resztę z 550 g mąki wsyp do dużej miski. Dodaj resztę cukru, sól, jajko, miękkie masło, startą skórkę z cytryny i wyrośnięty zaczyn. Wyrób ciasto. Ciasto powinno odchodzić od ręki. Jeśli będzie za rzadkie dodaj jeszcze ok. 50 g mąki. Ciasto przykryj ścierką i odstaw na ok. godzinę w ciepłe miejsce do wyrośnięcia, aż ciasto podwoi swoją objętość.
3. Po wyrośnięciu przełóż ciasto na blat posypany mąką i uformuj wałek, a następnie podziel go na 16 części.
4. Jagody wymieszaj z cukrem pudrem i mąką.
5. Piekarnik nagrzej do 180°C.
6. Każdy kawałek ciasta uformuj w kulkę i rozpłaszcz ją na ręce. Na środku placka ułóż jedną dużą łyżkę jagód i zlep brzegi. Uformuj bułeczkę. Gotowe bułeczki ułóż na blasze wyłożonej papierem do pieczenia złączeniem do dołu pamiętając o zostawieniu odstępu między bułeczkami. Bułeczki pozostaw do wyrośnięcia na kilka minut.
7. Bułeczki posmaruj rozkłóconym jajkiem z mlekiem. Jeśli zdecydujesz się na kruszonkę, ułóż ją na tym etapie na jagodziankach.
8. Jagodzianki piecz 20 minut, do zarumienienia.
9. Jeśli zdecydujesz się na lukier, rozetrzyj cukier puder z wrzątkiem i polukruj zimne jagodzianki.

Jest to receptura lokalna (w wersji z lukrem), ze wsi Rodaki, położonej w Małopolsce. Osobiście wolę kruszonkę, dlatego podałam przepis na dwie wersje jagodzianki.

Tradycyjny placek drożdżowy z owocami

Miniatury, Przepisy, Słodkości2018-06-262022-05-23

„Podałaś mi truskawki
były tak soczyste
pachnące
i słodkie
jak twoje jasne
niecierpliwe piersi
schronienie marzeń
i ogrodów”.
Aleksander Rybczyński

Przy dobrym jedzeniu łatwo można stracić poczucie wstydu, a jeśli jest to ciasto, tym większym obowiązkiem jest czerpać z delektowania się nim przyjemność. Bo jak nie teraz to kiedy?

Składniki na dużą foremkę 40×24 cm

- 3 szklanki mąki tortowej
- 1/2 kostki masła
- 50 g drożdży
- 3 żółtka
- 1/2 szklanki cukru pudru
- 1 szklanka mleka + dodatkowo ok. 1/4 szklanki mleka
- 700 g owoców (np. truskawki, jabłka, jagody, śliwki)
- cukier wanilinowy
- sól, cynamon

Kruszonka:

- 1/2 szklanki mąki krupczatki
- 1/2 szklanki cukru pudru
- 80 g masła

Wykonanie

1. Drożdże rozkrusz w ciepłym mleku; dodaj łyżkę cukru pudru i łyżkę mąki; wymieszaj składniki i zostaw w ciepłym miejscu do wyrośnięcia.

2. Po wyrośnięciu dodaj pozostały cukier puder, cukier wanilinowy, żółtka, sól, przesianą mąkę; wyrabiaj ciasto dodając stopniowo mleko tj. tyle, ile zabierze ciasto (ok. 1/4 szklanki). Następnie wlej rozpuszczone, ciepłe masło i nadal wyrabiaj, aż ciasto stanie się jednolite. Ciasto odstaw do wyrośnięcia.

3. Gdy ciasto podwoi swoją objętość, włóż je do wysmarowanej tłuszczem formy, wyrównaj powierzchnię, nakładaj owoce i ewentualnie posyp cynamonem (dotyczy jabłek, śliwek). Na wierzchu posyp owoce kruszonką z zagniecionych czubkami palców składników.

4. Ciasto piecz ok. 1 godziny w temperaturze 160°C. Po upieczeniu pozostaw go jeszcze na chwilę w piekarniku przy uchylonych drzwiach.

Jest to tradycyjna małopolska receptura, opracowana przez Koło Gospodyń Wiejskich w Fałkowicach.
Przepis pochodzi z książki „Tradycja zaczarowana w potrawach regionu wielickiego” pod red. B. Rotter-Stankiewicz i J. Jelonek, Gdów, 2010 r.

Szarlotka w grzankach, 1898 r.

Kaligrafia, Przepisy, Słodkości2018-06-112024-05-05

„Bo jak nie teraz to kiedy?! (…)
Z życia, Jolciu, trzeba brać pełnymi garściami (…) bo inaczej człowiek żałuje, że tego nie zrobił, tamtego nie zobaczył, czegoś nie spróbował, gdzieś nie był (…) życiu trzeba dać szansę (…)”. Justyna Szymańska, Miłosna szarlotka.

Prosta życiowa prawda, tak samo jak prosta, zachwycająca delikatną urodą szarlotka. Zacznijmy od skromnego ucztowania, a może nabierzemy sił na coś więcej…

Składniki na foremkę 20×24 cm

5-6 bułek – pokroiłam 5 bułek domowych o łącznej wadze 440 g
160 g roztopionego masła
3 średniej wielkości jabłka
10 łyżek konfitury rabarbarowej (na konfiturę użyłam 780 g rabarbaru, 230 g cukru, 1/3 szklanki wody, skórkę startą z połowy cytryny – składniki gotowałam ok. 40 minut, a następnie zblendowałam). Po przełożeniu konfitury na grzanki zostało mi jeszcze ok. 1 szklanki konfitury. Jeżeli chcesz zrobić zapasy zimowe, użyj na 1 kg rabarbaru 300 g cukru. W ten sposób otrzymasz dodatkowo 2-3 małe słoiczki pysznej konfitury.
30 g bułki tartej

Przygotowanie

1. Połowę bułek namocz w roztopionym maśle i przełóż do wysmarowanego masłem rondelka.
2. Na bułkę połóż poszatkowane jabłka a następnie konfiturę z rabarbaru.
3. Na konfiturze ułóż kolejną warstwę namoczonych w maśle bułek.
4. Grzanki posyp bułką tartą.
5. Szarlotkę piecz w temperaturze 170°C ok. 70 minut. Grzanki mają być rumiane.
Szarlotka najlepsza jest na ciepło, a w towarzystwie gałki lodów nabierze dodatkowych odcieni smakowych.

Pomysł na szarlotkę inspirowany jest przepisami L. Ćwierczakiewicz, 365 obiadów, Warszawa 1898 r.

Śpiew duszy

Kaligrafia, Miniatury2018-04-012022-05-23

Tradycyjna zupa gulaszowa

Kaligrafia, Miniatury, Przepisy, Zupy2018-03-132022-05-23

Śmierć capa
W calutki chałupie gulaszym tu wónio,
Niejedyn se myśli, że zabili kónia.
Nikierzi szeptają, że gulasz z prosioka,
Jónek zaś tupluje, że to ze sarnioka.
Ale jo wóm zdradzę, niech wóm idzie ślina,
Że to od Kocura je staro capina.
Śląski wiersz, śląskie, tradycyjne smaki, którymi zaraził mnie mój tata, Ślązak.
Zupa jest gęsta i aromatyczna, idealna na rodzinne spotkania. Wymaga czasu i uwagi, ale tak już jest ze wszystkim, co dobre.

Składniki (przygotuj garnek 5 litrowy)

ok. 800 g wołowiny bez kości
500 g pieczarek
3 czerwone papryki
ok. 600 g ziemniaków
2 marchewki (300 g)
2 pietruszki (300 g)
mały seler (150 g)
2 cebule (250 g)
400 g pomidorów krojonych bez skórki, w soku pomidorowym
2 łyżeczki słodkiej papryki
1 łyżeczka majeranku
sól, pieprz
masło do smażenia
1 łyżka przyprawy staropolskiej do mięsa wołowego (zob. przyprawy staropolskie w dziale spiżarnia)

Przygotowanie

1. Mięso pokrój w kostkę, ok. 1 cm.
2. W dużym garnku rozgrzej masło lub olej, wrzuć mięso i smaż do zrumienienia.
3. W tym samym czasie podsmaż pokrojoną w drobną kostkę cebulę oraz pieczarki.
4. Cebulę i pieczarki dodaj do garnka z mięsem, a następnie dodaj pokrojone w plasterki warzywa: marchewkę, pietruszkę i seler. Zalej 2 litrami wody i gotuj do miękkości mięsa, nawet 3 godziny. W razie konieczności dolej trochę wody.
5. 0,5 godziny przed końcem duszenia ugotuj pokrojone w kostkę ziemniaki oraz przypiecz w piekarniku paprykę. Paprykę obierz ze skórki i dodaj wraz z ziemniakami i pomidorami do zupy.
6. Dodaj przyprawy i gotuj jeszcze ok. 15 minut.