„Gdy nakrajesz korzenia pasternakowego, a nakładziesz go w czukier, tego będziesz pożywał na nocz, albowiem chciwość cielesną pobudza i też krew grubą mnoży i nasienie męskie, też trawienie dobre czyni, a najwięczej tym obyczajem sprawującz.
Weźmi korzenia pasternakowego ukopanego a warz dobrze, a potym uwarzywszy, skraj drobno a wyciśni z wody, a potym nakładź tego korzenia w miód odszymowany, warz, ażeby miód wywrzał, ale masz często ruszać, aby ku ryncze nie przywrzało, a potym na ostatku przyłóż szyszek, które pinee zową, w aptecze najdziesz, potym przyłóż cynamonu, imbiru, gałganu, muszkatowego kwiatu i orzechu muszkatowego, tego pożywaj po ranu dla posilenia żołądka i dla dobrej krwie pomnożenia, i też dla pomnożenia mężczyńskiego nasienia”.
Słowniczek:
pinee – orzeszki piniowe
gałgan – alpinia galgant, gałgant chiński
„Staropolskie przepisy kulinarne. Receptury rozproszone z XVI-XVIII w.”, red. J. Dumanowski, Warszawa 2016 r., cyt. za: S. Falimirz, „O ziołach i o mocy ich”, 1534 r.
Aromat korzenny przyciąga zwątlałe ciało wędrowca. Zziębnięte dłonie przecierają zakurzoną, zaparowaną okiennicę. W średniowiecznych murach Krakowa nad żywym płomieniem zwierzynę wszelaką otulają imbir, cynamon, gałka muszkatołowa. Którego mistrza widzą ciekawe oczy? – Stefana Falimierza, Marcina Siennika czy Szymona Syreńskiego? Dla kogo uczony waży polewkę, która „siły osobliwe i duchy posila”?
Powyższe receptury z użyciem „białego złota” z Kopalni Soli w Wieliczce opracowałam na podstawie analizy najstarszych przepisów staropolskich ujętych w książkach „Staropolskie przepisy kulinarne. Receptury rozproszone z XVI – XVIII w.” pod red. J. Dumanowskiego, Warszawa 2016 r. oraz S. Czerniecki „Compendium Ferculorum albo zebranie potraw”, Warszawa 2012 r.